De Johannes Vermeer Prijs is in 2008 ingesteld door de toenmalige minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Ronald Plasterk (PvdA), en bedoeld om uitzonderlijk artistiek talent te eren en te stimuleren. Het geldbedrag van 100.000 euro is vooral bestemd voor de realisatie van een speciaal project. Deze staatsprijs voor de kunsten kan worden toegekend aan in Nederland werkende kunstenaars uit alle disciplines: van dans tot design, van mode tot muziek, van schilderen tot schrijven. Johannes Vermeer (1632-1675) is een van de grootste Nederlandse kunstenaars, een schilder van internationale naam en faam. Zijn geboortedatum is niet bekend, wel dat hij op 31 oktober 1632 in de Nieuwe Kerk in Delft is gedoopt. Daarom wordt de prijs jaarlijks op of rond die datum uitgereikt.
