De Taalboekenprijs is in 2019 geïntroduceerd om de Nederlandse taal 'een duwtje in de rug te geven', aldus het Genootschap Onze Taal. De andere initiatiefnemer is de Vlaamse culturele organisatie Algemeen-Nederlands Verbond, die het prijzengeld van 3000 euro levert. De bijdrage van dagblad Trouw bestaat uit het afvaardigen van een jurylid. De jury bestaat uit taalprofessionals. Om te worden uitverkoren, moeten boeken ‘taalkundig relevant’ zijn. Dat wil zeggen dat ze een nieuwe trend signaleren of anderszins iets toevoegen aan de bestaande kennis. Het maakt niet uit of ze een breed publiek aanspreken of alleen deskundigen.