Deze Noord-Nederlandse klassieke muziekprijs wordt minimaal eens per drie jaar uitgereikt aan een uitzonderlijk muzikaal talent uit Groningen, Friesland of Drenthe, dat internationaal aan de weg timmert. Oorspronkelijk was het een Friese prijs, in de jaren vijftig ontstaan om het noodlijdende Frysk Orkest van de ondergang te redden. Het orkest ging eind jaren tachtig op in het Noord Nederlands Orkest (NNO), maar pas in 2011 verloor de prijs zijn Friese karakter. Sindsdien komen ook 'uitgesproken talenten' die zijn geboren in Groningen of Drenthe voor een 'gouden viooltje' in aanmerking. Het NNO is een belangrijke partner bij de keuze van de winnaar.